Μνήμη ενός ηρώος και πατριώτου Ιεράρχου

60 χρόνια από την κοίμηση του

Μνήμη Μητροπολίτου Χίου Παντελεήμονος (Φωστίνη) – Ενός ηρώος και πατριώτου Ιεράρχου

Του Γεωργίου Φωτ. Παπαδόπουλου – Κήρυκα θείου λόγου

Τις ημέρες αυτές συμπληρώθηκαν 60 χρόνια από την εις Κύριον εκδημία του μακαριστού Μητροπολίτου Χίου κυρού Παντελεήμονος Φωστίνη (+ 12/03/1962).

Ο Μητροπολίτης Παντελεήμων Φωστίνης υπήρξε μια μεγάλη εκκλησιαστική μορφή του 20ου αιώνα.

Ιεράρχης με πλούσιο ποιμαντικό, πνευματικό και φιλανθρωπικό έργο. Φλογερός πατριώτης, με έντονη εθνική και αντιστασιακή δράση (μέλος της Οργάνωσης “Μίδας 614”) –αναγνωρισμένοι οι αγώνες του στην Ελλάδα και το Εξωτερικό–, Κληρικός που συνόδευσε τον Ελληνικό Στρατό στην Οδησσό, στη Βόρειο Ήπειρο, στη Μέση Ανατολή, στα πεδία των μαχών. Οι Αξιωματικοί και οι Στρατιώτες έκλαιγαν όποτε τους μιλούσε και πριν από κάθε μάχη τους μετέδιδε τα Άχραντα Μυστήρια. Έζησε ο ίδιος από κοντά τρεις πολέμους. Δεινός ρήτορας, εκλεκτός συγγραφέας δεκάδων βιβλίων που συναρπάζουν, άριστος γνώστης της Ελληνικής γλώσσας (στον προφορικό και γραπτό λόγο), ιδρυτής φιλανθρωπικών σωματείων με τεράστια προσφορά.

Για την ιστορία, θα πρέπει να σημειωθεί ότι, τον Παντελεήμονα επικήρυξαν οι Γερμανοί, επί Κατοχής, ενώ ο ίδιος με δική του ευθύνη και χάρη στη φιλοπατρία του διέσωσε και φυγάδευσε στη Μέση Ανατολή δεκάδες πατριώτες, Έλληνες αλλά και συμμάχους. Στην μεταπολεμική περίοδο αγωνίστηκε για τη διαφύλαξη της πατρίδας από ξενοκίνητους ανθέλληνες, με αποτέλεσμα να μην είναι αρεστός από συγκεκριμένο χώρο, που στο διάβα των αιώνων έχει αντιμετωπίσει τον χριστιανισμό με διώξεις, εξορίες και μαρτύρια. Οι οπαδοί, λοιπόν, αυτού του μορφώματος έχουν οργιάσει σε φήμες και συκοφαντίες για τον Παντελεήμονα που, ευτυχώς, δεν πείθουν κανέναν παρά μόνο τα πειθήνια όργανά τους, περιφρονημένοι από τον κόσμο και την ιστορική αλήθεια ! Και τούτο είναι πασιφανές οσάκις ο Ελληνικός λαός καλείται να εκφράσει, μέσα από τις νόμιμες και δημοκρατικές διαδικασίες, την επιλογή του.

Επιπλέον, χάρη στις ενέργειες του Παντελεήμονος Φωστίνη σώθηκαν εκατοντάδες σεισμόπληκτα, ορφανά παιδιά, από τα νησιά του Ιονίου. Τα φιλοξένησε στο Ιερό Τάγμα Αγίου Παντελεήμονος (ΙΤΑΠ) Λιβαδίων, το οποίο εκ βάθρων ανήγειρε. Τα σπούδασε, τα γαλούχησε, τα έθρεψε και τα αποκατάστησε επαγγελματικά και οικογενειακά. Πολλά ακολούθησαν το δρόμο της ιεροσύνης, φθάνοντας μέχρι τα ύψιστα διακονήματα της Αρχιεροσύνης. Βρήκαν κοντά του στοργή και θαλπωρή. Στάθηκαν στα πόδια τους όρθια !

Εκατοντάδες ήσαν και τα Χιωτόπουλα, που σπούδασαν στην Αθήνα διαμένοντας στο πενταόροφο κτίριο του “Οίκου Χίου Φοιτητού”, που ο ίδιος ίδρυσε, συντηρούσε και είχε την επιμέλεια λειτουργίας του, στην οδό Βουλγαροκτόνου 30.

Ο Μητροπολίτης Παντελεήμων Φωστίνης είναι ο μοναδικός –ίσως– Μητροπολίτης Χίου που κατέλιπε “χειροπιαστό”, έμπρακτο έργο, εμφανές μέχρι σήμερα, μισό και πλέον αιώνα μετά το θάνατό του. Επίσης, ο μοναδικός που κατέλιπε ολόκληρη την προσωπική του περιουσία στην Εκκλησία και τα Σωματεία που ίδρυσε.

Ακόμη και στις μέρες μας, τα γραφεία της Ιεράς Μητροπόλεως Χίου, με τα παρακείμενα οικήματα, είναι έργα δικά του και χρησιμοποιούνται στο έπακρον.

Το ΙΤΑΠ μέχρι σήμερα επιτελεί ένα μεγάλο φιλανθρωπικό έργο, κυρίως ως προς την ενίσχυση φοιτητών. Έχει δε καταστεί Μέγας Ευεργέτης του Πανεπιστημίου Αιγαίου, στο οποίο δώρισε την πολυκατοικία της οδού Βουλγαροκτόνου 30, αλλά και μεγάλη οικοπεδική έκταση στα Λιβάδια, για την ανέγερση των εκεί υπαρχουσών φοιτητικών εστιών-κατοικιών. Στον χώρο του ΙΤΑΠ φιλοξενούνται -κατά περιόδους- εμπερίστατες οικογένειες οι οποίες διαμένουν εκεί με μοναδική υποχρέωση τον ευπρεπισμό και την καθαριότητα του χώρου του ΙΤΑΠ και των ιερών προσκυνημάτων του. Στον ίδιο χώρο υπάρχουν αρκετά παρεκκλήσια και μια αρχιτεκτονική διάταξη του περιβάλλοντος χώρου που παραπέμπει στην Αγία Γη, τους Αγίους Τόπους και τα εκεί ευρισκόμενα ιερά προσκυνήματα. Το ΙΤΑΠ είναι ένα πιστό αντίγραφο των Αγίων Τόπων, όπως κατέγραψε και μετέφερε στη Χίο ο θρυλικός Ιεράρχης. Στο ΙΤΑΠ έχει ιδρυθεί κι ένα -υπέροχο και εξαιρετικό- εκκλησιαστικό μουσείο με εκθέματα, ιερά σκεύη, Εικόνες, Αρχιερατικά Άμφια και τα παράσημα (περί τα 30 έχει λάβει ο Ιεράρχης) του μακαριστού Ποιμενάρχη. Πρόσφατα, στο χώρο αυτό του μουσείου, είχαμε την ευκαιρία να δούμε τις πρωτότυπες επιστολές που είχε στείλει στον Μητροπολίτη Παντελεήμονα τόσο ο Ελευθέριος Βενιζέλος όσο και ο Νικόλαος Πλαστήρας.

Αξίζει να σημειωθεί ότι, μέχρι σήμερα, επικοινωνούν πολλοί πρώην τρόφιμοι του ΙΤΑΠ (που φιλοξενήθηκαν είτε στη Χίο, είτε στην Αθήνα) οι οποίοι εκφράζουν την ευγνωμοσύνη τους προς το Ίδρυμα για την στήριξη και μακαρίζουν τον αοίδιμο Παντελεήμονα. Μάλιστα ορισμένοι, στέλνουν από το υστέρημά τους μικρή οικονομική ενίσχυση, ώστε και σήμερα να βοηθηθούν φοιτητές (όπως εκείνοι στα νειάτα τους), αλλά και να συντηρηθούν οι χώροι, τα κτίρια και τα προσκυνήματά του.

Στη σκέψη μας ηχούν τα λόγια του –ωραίου σε συναισθηματικό λυρισμό– επιμνημόσυνου άρθρου-ποίηματος του Χιώτη λογοτέχνη Ματθαίου Μουντέ, με τίτλο “ΤΟ ΟΡΦΑΝΟ ΝΗΣΙ”, που συνέγραψε την Μεγάλη Παρασκευή του έτους 1962 προς τιμήν του μακαριστού Αρχιθύτη της Χίου. Προτείνουμε, σε όσους επιθυμούν, να το αναζητήσουν, να το διαβάσουν και θα συγκινηθούν από τα τόσο ζωντανά, φυσικά και παραστατικά λόγια του Ματθαίου Μουντέ για τον Παντελεήμονα Φωστίνη.

Ευχόμαστε το ΙΤΑΠ να συνεχίσει για πολλά ακόμη χρόνια να επιτελεί το θεάρεστο έργο του, γνωστό στη χιακή κοινωνία και ιδιαίτερα στην περιοχή των Λιβαδίων και να μακαρίζει και γεραίρει τη μνήμη του αειμνήστου Ιδρυτού του. Αξίζουν πολλά συγχαρητήρια στους ανθρώπους αυτούς, το ΔΣ, τα μέλη και τους φίλους του ΙΤΑΠ για τον αγώνα που δίνουν και για τον κόπο που καταβάλλουν, αφιλοκερδώς και ανυστερόβουλα, επ΄ ωφελεία των συμπολιτών μας.-

Γεώργιος Φωτ. Παπαδόπουλος

Master Ορθόδοξης θεολογίας